Lindenberg Cultuurhuis, Gemeente Nijmegen en Provincie Gelderland.

Op 22 februari 1944 werd Nijmegen zwaar getroffen door een luchtaanval tijdens de Tweede Wereldoorlog. Deze aanval maakte deel uit van de geallieerde strategie om Duitse infrastructuur en industriële capaciteiten te verzwakken. De bombardementen waren gericht op de nabijgelegen Duitse stad Kleef, maar door navigatiefouten en slechte weersomstandigheden werden de bommen boven Nijmegen gedropt.

Het bombardement resulteerde in de verwoesting van een groot deel van het stadscentrum van Nijmegen en veroorzaakte een aanzienlijk aantal slachtoffers onder de burgerbevolking. Huizen, winkels en historische gebouwen werden vernietigd of beschadigd, waardoor duizenden mensen dakloos werden en de stad voor lange tijd ontwricht werd.

In september 1944 vond de militaire operatie Market Garden plaats. Het hoofddoel - een snelle doorbraak van de geallieerden richting Duitsland - werd niet behaald, maar grote delen van Brabant en Limburg werden bevrijd alsmede het Rijk van Nijmegen.

In de week van 22 februari 2024 stond Nijmegen stil bij wat er 80 jaar geleden tijdens het bombardement gebeurd is, herdachten we de slachtoffers en stonden we stil bij onze vrijheid. Om hier de aandacht op te vestigen vonden er in de stad allerlei initiatieven plaats, waaronder Words on War. Een avondvullend programma vol optredens met spoken word/dichtkunst, muziek, film en storytelling door lokale makers. In september 2024 vervolgens stonden Meneer Otis & de Lindenberg, net als veel andere organisaties in Nijmegen, stil bij de herdenking van 80 jaar Market Garden met lezingen en voorstellingen. Het programma was onderdeel van het uitgebreide regioprogramma 80 jaar Vrijheid.

‍

In een uitverkochte Steigerzaal luisterden we in februari naar fragmenten uit 1944, maakten we de verbinding naar het heden en ook de oorlog(en) van vandaag de dag kwamen aan bod. Naast de verhalen over onvrijheid, klonken tegelijkertijd de vertellingen over hoop voor onze toekomst. Het publiek werd onder andere meegenomen door theatermaker en publiekshistoricus Tijmen Dokter, luisterde naar verhalenverteller Chiem van Straaten en hoorde wat (oud) stadsdichter Heidi Koren en campusdichter Thijs Kersten te zeggen hebben. Daniel van der Duim begeleidde de avond met zijn pianospel, en ondersteunde documentaire maker Niloofar Azimian, die vertelde over de kracht van dans in Iran. Dichter, schrijver en columnist Qader Shafiq sloot de avond af met een vrijheidsoverweging.

Voor de avond in september vroegen we diverse makers om zich te laten inspireren door de Market Garden muurschildering op de gevel van Lindenberg Cultuurhuis. Voor het project Waalpaintings werd Studio Hartebeest gevraagd om deze muurschildering te ontwerpen en uit te voeren. Veel Nijmegenaren hielden dagboeken bij tijdens de dagen van Market Garden, die bewaard zijn gebleven. De muurschildering laat scènes zien die zijn gebaseerd op deze dagboekfragmenten. De avond startte dan ook met een Q&A rond de schildering en het begeleidende boek ‘De brandende stad’ (Auteurs: Joost Rosendaal & Studio Hartebeest in samenwerking met Erika Manders) met grafisch ontwerper Gerco Hiddink van Studio Hartebeest. Deelnemende makers waren Daniel van der Duim, Simon Mamahit, Jarmo van Dam, Frouke Arns, Godelieve Meijers, Teun van Laake en Qader Shafiq.  

"Bij het niet begrijpen in het grensgebied tussen zin en waanzin, is daar de kunst. Dan is er muziek en proberen mensen woorden te vinden en beelden. Dan is er troost en hoop in onderlinge verbondenheid tussen mensen. En dat was voor mij de betekenis van deze avond" - Debby Hertsenberg - Ugenda